Başlık : Sen de Gitme Triyandafilis
Yazar : Filiz Bilgin
“Sen de Gitme Triyandafilis”, Ayla Kutlu’nun ikinci öykü kitabı. Yazar bu eseriyle Sait Faik Hikâye Ödülü’nü alır. Kitaba ismini veren “Sen de Gitme Triyandafilis” öyküsü aynı zamanda “Sen de Gitme” ismiyle Tunç Başaran tarafından sinemaya da uyarlanır. Kitapta dokuz öykü yer alır. Öykülerin hepsi İskenderun ve çevresinde geçmektedir.
“Sen de Gitme Triyandafilis” adlı öyküde zekâ yaşı küçük Triyandafilis’ın genç kızlığından başlayıp ölümüne kadar, bütün bir yaşam öyküsü anlatılır. Dolayısıyla öykü İskenderun’un Fransız işgalinde olduğu dönemde başlar, Kore Savaşını da içine alarak yaklaşık altmış yıllık bir zaman dilimi kapsar. Kitapta hacimce en geniş yer alan öyküde, kadının istismarının yanı sıra bu dönemde yaşanan tarihsel olayların toplumda bıraktığı izler de anlatılır.
Savaşın etkilerini bulduğumuz başka bir öykü de “Gitmeyi Bilmek” adlı öyküdür. Fransızların Hatay’dan geri çekilmesiyle Suriye’ye giden ve 10 yıl sonra tekrar İskenderun’a dönen Nesim’in öyküsü dostluk kavramı üzerin den anlatılır.
Yaşlı bir kadın ile küçük bir kızın dostluğu üzerine kurulmuş “Altın” adlı öykü ile küçük bir kızın bir gün “Kalın, eskimiş, kurtlanmış bir ses bu.” diye tanımlanan sesler çıkarmaya başlamasıyla ilerleyen “Can Kuşu” adlı öykü, sonları bakımından diğer öykülerden ayrı bir yerde durmakta. Altın adlı öykünün sonunda ninenin ve küçük kızın yerinde altın tozlarına rastlanmasıyla, “Can Kuşu” adlı öykünün sonunda hızla biçim değiştiren nesnenin bir “can kuşu” olarak küçük kızı almasıyla, olağanüstü unsurlarla karşılaşırız.
Ayla Kutlu öykülerinde “Toplumsal Cinsiyet” olgusuna geniş bir şekilde yer vermiş. Toplumun kadın ve erkeğe bakış açısı, “Altın” adlı öyküde yaşlı kadının “Kadınlar her işi bilmek zorundaydı o zaman.” sözleriyle kadına yüklenen gerek aile içinde gerekse aile dışındaki sorumluluklar ve işler, toplumsal rolünü içselleştirmiş kadın üzerinden anlatılır. On iki yaşında bir kız çocuğunun amcalarının oğulları tarafından cinsel istismara uğramasının ve bu nedenle babasının sahip çıkmak yerine onu evlatlıktan reddederek sokağa atmasının, mağdurken suçlu muamelesi görmesinin anlatıldığı “Gülperi” adlı öykü, toplumsal cinsiyet açısından dikkate değerdir.
“Gitmeyi Bilmek” adlı öyküde Fransızlara yardım ettiği gerekçesiyle uzun bir süre İskenderun’da yaşayan ailesinden uzakta yaşamak durumunda kalmış Nesim ile “Ay ve Su” öyküsündeki çocukken uzaktan uzağa sevdiği kızı seneler sonra hastane odasında ziyaret eden erkek haricinde, öykülerin kahramanları hep kadın. Mutsuz, istismar edilmiş, zulme uğramış, çaresiz ve yalnız kadınlar anlatılmakta. Hemen her öyküde hissedilen yalnızlık duygusu “Üçgenin Perişan Kenarı” veya “Bütün Yeşiller Bütün Maviler” öykülerinde olduğu gibi iç monologlarla daha da belirginleştirilmiş.
Ayrıca öykülerde yoksulluk en derin şekilde hissedilmektedir. “Sen de Gitme Triyandafilis”, “Gitmeyi Bilmek” öykülerinde savaşın getirdiği yoksulluğu bulurken, savaştan çok sonralarının anlatıldığı “Eski Bir Türküye Ağıt”ın Şadiye’sinin ev yapabilmek için çocuklarından esirgediği sütte veya “Altın”daki köşker kocanın yemenilerinde yoksulluk yine karşımıza çıkıyor.
Baş kişisinin gözlerini ve ağzını kimi zaman maviye kimi zaman yeşile boyadığını söyleyerek dünyayı boyandığı renge göre mavi ya da yeşil görmesiyle soyutlaşan “Bütün Yeşiller Bütün Maviler” öyküsü, katmanlı okumalara açık bir öykü.
Toplumcu-gerçekçi bir yazar olduğunu her satırda hissettiğimiz Ayla Kutlu, öykülerinde sade, akıcı bir dil kullanmış. Ülkemiz insanını, özellikle de kadınları anlatan Ayla Kutlu, kullandığı dil ve anlatım tekniklerindeki başarısıyla oluşan akıldan çıkmayan öyküleriyle her zaman yazdıklarını okuyacağımız yazarlarımızdan olmuştur.
Ayla Kutlu, “Sen de Gitme Triyandafilis”, Bilgi Yayınevi, 2020
FİLİZ BİLGİN Kimdir?
Filiz Bilgin Adana’da doğdu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Maliye Bölümünden mezun oldu. Özel sektör ve T.C. Ziraat Bankası’nda toplam yirmi beş yıl çalıştıktan sonra emekli oldu. Evli ve iki çocuk annesidir.
Çeşitli Yaratıcı Yazarlık Kurslarına katıldı. Katıldığı muhtelif yarışmalarda iki ikincilik ödülü aldı ve yine yarışmalar sonunda yayınlanan seçkilerde öyküleri yayınlandı. Ayrıca dergilerde öykü ve yazıları yayınlandı. ‘Öykü Sokağı’ adlı bir öykü kitabı vardır.