Başlık : ANITKABİR'İN ANLATTIKLARI
Yazar : Ş.Nezih Kuleyin
Anıtkabir bugün dünyada en çok ziyaret edilen anıt mezarlardan birisi belki de bu yıl sonu itibariyle dünyanın en fazla ziyaret edilen anıt mezarı olacaktır. Geçmişte dünyanın en fazla ziyaret edilen anıt mezarı olan Taç Mahal dahi Anıtkabir’e gösterilen ilgi karşısında bu konumunu kaybetmiştir.
Bunun ana nedeni Mustafa Kemal Atatürk’ün kişiliğine olan ulusal saygıdır kuşkusuz ama bu durumu destekleyen bir diğer olgu da Anıtkabir’in bir anıt mezar olarak evrensel bir kültürü taşıyor ve bunu her ziyaret edene hissettiriyor olmasıdır.
Anıtkabir’in mimarları Prof. Dr. Emin Onat ve Doç. Dr. Orhan Arda düşünsel olarak geniş bir tarih ve felsefe derinliğine sahip, yaşları çok genç olmasına rağmen birikimli aydınlardı. Prof. Dr. Emin Onat Anadolu’da geçmişte var olmuş tüm uygarlıkların sentezinin Türkiye Cumhuriyeti olduğunu düşünüyor ve bu cumhuriyetin kurucusu olan Mustafa Kemal Atatürk için yapılacak bir mezarın tüm bu kültürleri yansıtacak, özellikle de Türklerin tarihini bu uygarlıkların tarihi ile bütünleşik bir biçimde anlatacak bir eser ortaya çıkarmak istiyordu.
Mimari proje tam da böyle düşünülerek yapıldı. Anıtkabir’e kuş bakışı baktığımızda; anıt mezarlarına uzun bir yol yürüyerek giden Hititleri, Agustus’un Ulus’taki tapınağını, Göbekli Tepe’deki anıt mezar taşlarının simgelediği T harfini, Orta Asya’da Kaan otağının yakının kurulan han çadırları mimarisi ile yapılmış kuleleri, daha da yaklaştığımızda Anadolu halılarının desenleri olan “koç boynuzu”, “eli belinde” ve “bereket” simgelerini görürsünüz.
Anıtkabir’in on kulesinin sollu, sağlı olarak isimleri, Hürriyet Kulesi, İstiklal Kulesi, Müdafa-i Hukuk Kulesi, Mehmetçik Kulesi sonra sağdan devam ederek ilerlersek Zafer Kulesi, Barış Kulesi(Önceki adı Sulh Kulesi) 23 Nisan Kulesi, Misak-ı Milli Kulesi, İnkılap Kulesi ve Cumhuriyet Kulesidir.
Bu kuleler devrimler yoluyla cumhuriyete giden genç Türkiye Cumhuriyeti’nin yapı taşlarıdır. Her biri adlarına uygun Mustafa Kemal Atatürk tarafından yazılan sözler ve Cumhuriyet ve Zafer Kuleleri hariç tümü adlarını simgeleyen kabartmalarla bezenmişlerdir.
Kullanılan yazıların fontlarından, Mozolenin mermerlerinin bize anlattıklarından, her ilden, Azerbaycan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinden, Kore’den, Süleyman Şah türbesinden gelen toprakların öyküsüne kadar Anıtkabir kusursuz bir kültürel miras örneğidir.
Anıtkabir her adımında bize bir simge ya da simgesel anlatımla mesajlar vermekte taşları ve simgeleriyle dile gelmektedir. Biz de bu sayımızda bir başka anlatım yolu denemek istedik Anıtkabir için daha ayrıntılı bilgi almak isteyen okurlarımızla benim konuk olarak katıldığım Elif Ufluoğlu ile gerçekleştirdiğimiz ABB TV deki Sivil Etki Programının linkini paylaşmak istiyorum. Umarım izleyerek daha etkin bir anlatıma erişmiş oluruz.
https://www.youtube.com/watch?v=Fc0F5JdH0fc&t=1145s